De Leiemeersen in Laag-Vlaanderen of “Basflander” zijn een restant van het laaggelegen meersengebied met tal van kleine landschapselementen zoals oude knotwilgen, sloten, kleinschalige graslanden en een rijke maar zeer kwetsbare fauna en flora. Deze meersen situeren zich in hoofdzaak tussen de industriezone aan de Pontstraat in Wervik tot de grens met Menen. Hier komen nog verschillende plantensoorten voor die gebonden zijn aan eerder voedselarme en vochtige hooilanden en jaarlijks overwinteren er één of twee buizerds.

Natuurpunt Wervik kon in dit meersengebied een perceel aankopen. Om het natuurherstel in deze natte weide te herstellen, zal Natuurpunt Wervik een miniatuuroverstromingsgebied creëren om na te gaan hoe snel het herstel zich kan inzetten. Natuurpunt durft nu al dromen van bloemrijke hooilanden rijk aan dotterbloemen, ratelaar en meer van dat fraais. Ook aan water gebonden vogels, amfibieën en andere nuttige insecten als libellen en vlinders kunnen hiervan profiteren. Via de Laag-Vlaanderenroute, een korte luswandeling langs de Leie, kan u kennismaken met dit gebied. De wandelroute is niet bewegwijzerd doch educatieve borden langs het wandelpad voorzien je van achtergrondinfo en fijne weetjes. Dit stukje laaggelegen Vlaanderen doet je mijmeren over hoe het was en hoe het ooit zou kunnen zijn...

Locatie: Wervik Grootte: < 10 ha
Toegankelijkheid: wandelpad “Laag-Vlaanderenroute”
Start: De Laag-Vlaanderenroute (3,1 km) start op het einde van de Bootweg
Schoeisel: laarzen zijn aan te raden in nattere periodes
Dieren: aangelijnde gezelschapsdieren zijn welkom op het wandeltraject
Rolstoelgebruikers: geschikt, maar een beperkt deel is iets moeilijker toegankelijk
Kinderwagens: geschikt, maar een beperkt deel is moeilijker toegankelijk
Parking: parkeren kan in het begin van de Bootweg
Meer info: Marc Kino - 056/31 14 13
Gift: projectnummer 5544
Wandelfolder: Gratis op te vragen bij de Dienst Toerisme of de Milieudienst van Wervik 

Doneer

Het meersenrelict van Laag-Vlaanderen

Dit vochtig meersenlandschap is ontstaan sinds eeuwen en werd in stand gehouden met kleinschalige landbouwactiviteiten. De oude Leiemeanders vormden in het verleden de "winterkom" bij overstromingen van de Leie. Waar hij kon, greep de mens in. Vooral de rechttrekking van de Leie met een daling van het waterpeil heeft een verdrogend effect op de vallei. Toch blijft de Leie een belangrijke trekroute voor heel wat vogels. Heel wat oude Leiearmen op Vlaams grondgebied zijn reeds uitgegroeid tot waardevolle natuurgebiedjes.

Het toponiem ‘Leiemeersen’ verwijst naar de aanwezigheid van moerassen en natte graslanden in de historische vallei van de Leie. De Leiemeersen in Wervik is een vlak gebied dat nauwelijks enkele meters boven de zeespiegel uitstijgt met overwegend hooi- en weilanden afgewisseld met heel wat knotbomen en enkele populierbosjes. Onder de semi-natuurlijke plantengroei is vooral de watervegetatie interessant.

De Vlaamse overheid erkende een deel van Laag-Vlaanderen in het GRUP Leie-Vallei als natuurgebied (41,3 ha). De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) en de stad Wervik ondersteunen het beheer van dit gebied via enkele beheersovereenkomsten met plaatselijke landbouwers waarin niet bemesten, niet sproeien en later maaien de belangrijkste elementen zijn.

Aan de overzijde van deze Leiemeersen bevindt zich een slibstort. In 1993 werd de Leie tussen Wervik en Menen, rechtgetrokken, waardoor de afgesneden arm van Bousbecque, het eiland Laag-Vlaanderen, ontstond. Het eiland, 8 ha groot en Vlaams grondgebied, is via de weg enkel toegankelijk vanaf het Franse grondgebied. Het slib van baggerwerken op de Leie en op het kanaal Roeselare-Leie kwam op dit eiland terecht waarna dit gebied omgedoopt is tot natuur. Een gemiste kans!

De belangrijkste uitdaging voor de toekomst is het Seine-Schelde project. Daarbij moet de Leie verdiept worden om de passage van een tonnenmaat van 4.500 ton mogelijk te maken met 'rivierherstel' als compensatiemaatregel. Het doel daarbij is om de Leie haar natuurlijk karakter als rivier terug te geven. Op het programma staan o.a. de realisatie van natuurlijke oevers en vernatting van meersgebieden zoals Laag-Vlaanderen.

Natuurherstel in het natuurgebied van Natuurpunt Wervik

Om de natuur in deze natte weide te herstellen, zal Natuurpunt Wervik een miniatuuroverstromingsgebied creëren om na te gaan hoe snel het herstel zich kan inzetten. Natuurpunt zal tegen de Leie aan een waterwal ontwerpen om het water tegen te houden dat van de hoger gelegen gedeelten afglijdt naar de Leie. De afgraving moet voldoende diep zijn om de zaden van de vroegere plantensoorten bloot te leggen en ze de kans te geven zich opnieuw te nestelen in een natte zone. Naast de sleuven zou de beek aan de linkerkant dan eveneens een waterdoorgeeffunctie krijgen waarbij water niet altijd snel naar de Leie zou stromen maar evenzeer omgekeerd. Of de inrichtingswerken resultaat zullen hebben, valt af te wachten maar de verwachtingen zijn hooggespannen.

Een gelijkaardig maar grootschaliger project in de Gentse Bourgoyen-Ossemeersen toonde in het verleden aan dat met passende beheermaatregelen het herstel spectaculair genoemd kan worden. Ook bij herstelwerken in de Leiemeersen in de historische vallei van de Zuidleie waar met grote middelen aan actief natuurherstel werd gedaan, overtrof het herstel de verwachtingen.