De Sulferberg is een topnatuurgebied van ongeveer 19 ha gelegen in Westouter (deelgemeente van Heuvelland). Natuurpunt is de eigenaar en zorgt voor het beheer. Het natuurgebied bestaat vooral uit waardevolle bronbossen en vaak sterk hellende graslanden met houtkanten, knotbomenrijen en poelen. De Brandersbeek en de Sulferbergbeek vormen zeer waardevolle valleien.

In de maanden april-mei kan men er genieten van een overweldigende voorjaarsbloei van bosanemoon en wilde hyacint. De zeldzame paarbladige en verspreidbladige goudveil komen massaal voor in het Brandersbos. Bittere veldkers, dotterbloem, muskuskruid, kleine maagdenpalm, moesdistel, bosbies, gele plomp, drijvend fonteinkruid, brem, geelgors, hazelworm, vinpootsalamander, sleedoornpage zijn enkele kenmerkende soorten.

Locatie: Westouter (Heuvelland) en deeltje in Reningelst (Poperinge)
Grootte: 19 ha
Toegankelijkheid: wandelpad doorheen en langs De Sulferberg
Start: kerk van Westouter
Schoeisel: laarzen zijn aan te raden in nattere periodes
Dieren: aangelijnde gezelschapsdieren zijn welkom op het wandeltraject
Rolstoelgebruikers: moeilijke toegankelijkheid
Kinderwagens: moeilijke toegankelijkheid
Parking: ter hoogte van de kerk van Westouter
Meer info: conservator Piet Hardeman 057/44 56 57
Gift: projectnummer 5520
Wandelfolder: wandelfolder Tweebergenwandelroute  (provinciale wandelroute van 7,2 km vanuit Westouter) + wandelfolder Scherpenbergpad (7,7 km vanuit Loker)  + wandelnetwerkkaart Heuvelland
Op stap met een gids in het Heuvelland

Doneer

De Sulferberg is eigenlijk een glooiing die 89 m haalt en de overgang vormt tussen de Rodeberg (143 m) en de Scherpenberg (125 m). Ze ziet er vanuit het noordoosten een beetje saai uit. Maar vanuit het zuidwesten, de kant van Westouter, wordt de helling een boeiende opeenvolging van valleitjes, dalhoofden, steile taluds, bosjes en kletsnatte graslandjes. Kleinschaligheid is er troef: houtkanten, poelen, knotbomenrijen, solitaire bomen, kleine bosjes, beekjes en taluds bepalen het landschap.

Op dit fraaie zuidwestelijke deel van de ”berg” ligt het natuurreservaat De Sulferberg. Het omvat het volledige dalhoofd van de Brandersbeek, met een schitterende bronweide en een mooi geprofileerd bronbos. De Brandersbeek mondt na ruim 1 km al uit in de Sulferbergbeek, die doorheen het zuidelijke deel van het reservaat loopt. De akkers op de hoogste hellingen boven het dalhoofd zijn droge, zogenaamde “koutergronden”. Hun zandige bodem ligt bezaaid met ijzerzandsteen en silexkeien. Ze horen intussen bij het natuurreservaat, maar zijn voorlopig nog niet pachtvrij.

Als deze akkers in de toekomst, als deel van het natuurgebied, ingericht en beheerd kunnen worden, zal het complete heuvelsysteem zich als natuurgebied kunnen ontwikkelen, vanaf de schrale, zandige top tot in het kletsnatte beekvalleitje.

Een schitterend vooruitzicht!

Bi-communaal

Het Brandersbronbos werd in 1990 de allereerste eigendom die door Natuurpunt De Bron vzw (vroeger Natuurfonds Westland vzw en nadien De Bron vzw) kon verworven worden. Op 23 december 1994 werd de Sulferberg erkend als natuurreservaat. Het natuurreservaat is tegenwoordig ongeveer 19 ha en is bi-communaal: het ligt in Westouter (gemeente Heuvelland) én in Reningelst (gemeente Poperinge). Samen met de Broekelzen, de Scherpenberg en de Hellebeek is het verenigd in het erkend natuurreservaat Bronnen van het Heuvelland van ongeveer 55 ha groot. Dit natuureservaat behoort bij de allermooiste bronbeekreservaten van Vlaanderen. Een groot deel van het natuurreservaat de Sulferberg ligt in habitatrichtlijngebied. Diverse delen werden in het Vlaamse Ecologische Netwerk (VEN) ingekleurd als Grote Eenheid Natuur (GEN) of Grote eenheid Natuur in Ontwikkeling (GENO).

De allereerste kiem voor het reservaat groeide in 1981-82. Toen kon de toenmalige Poperingse Groen(g)roep de eigenaar van een nat grasland met een illegaal gegraven poel aan de voet van de berghelling, overtuigen om een beheersovereenkomst af te sluiten. Vanuit het beheerswerk binnen dit gebiedje (dat intussen uitgroeide tot een mooi bosje rond de poel) groeide de interesse voor de enorme natuurwaarden in de omgeving. Na het ontstaan van de toenmalige De Bron vzw begon de geduldige, consequente opbouw van wat nu een prachtig min of meer aaneengesloten bronbeeklandschap is.

Het beheer van het reservaat richt zich vooral op de ontwikkeling van de bos- en graslandvegetaties. Door een betere buffering van het gebied zal de invloed van de bemesting uitdoven. Het extensiveren van het graasbeheer en het jaarlijks maaien van de bronweide van de Brandersbeek kan de soortenrijkdom enkel ten goede komen.

Lentespektakel

De weilanden aan weerskanten van de Sulferbergbeek variëren van schraal en droog naar voedselrijk en kletsnat. Vooral langs de sterk hellende graslanden, met veel kwelzones, worden de gradiënten van nat naar droog erg opvallend. De sterk hellende weide glijdt over een lengte van 125 m van 75 naar 55 m. Op het droge, schrale talud groeien en bloeien brem, valse salie, sint-janskruid, fraai hertshooi, muizenoortje, schapenzuring, gewoon biggenkruid en schermhavikskruid. In de rand en op enkele plekken in de weide bloeien nog ieder jaar toefjes wilde hyacint: een bewijs dat er hier vroeger bos is geweest.

In de overgang van de Sulferbergbeekvallei naar de Brandersbeekvallei liggen twee percelen die al enkele jaren flink aan het verbossen zijn. Echt prachtig is intussen de brede houtkant, die rond 1994 werd aangeplant. Door de vrijwel complete soortenrijkdom van streekeigen struiken en bomen, is er altijd iets moois te beleven.

De bronweide van de Brandersbeek is een pareltje. Hier wedijveren elk voorjaar de felgele dotterbloem, de tere pinksterbloem en de elegante echte koekoeksbloem naar de lentetrofee. Deze schitterende planten bevolken de ondoordringbare kwelzones. Holpijp, bosbies, beekpunge, watermunt en moerasvergeet-me-nietje vormen samen de dichte moerasvegetatie. Op de overgangszone naar de eigenlijke beek heersen de meer ruige kerels als moerasspirea, reuzenpaardenstaart, kale jonker, moesdistel, kattenstaart en harig wilgenroosje.

In het bronbos zelf kan je in het vroege voorjaar twee zeldzame, nauw verwante bronspecialisten ontdekken: paarbladig en verspreidbladig goudveil. Dit is vrij uniek voor West-Vlaanderen. Ook bittere veldkers, slanke sleutelbloem, muskuskruid en dotterbloem voelen zich hier thuis. Hoger en droger vinden we enorme aantallen bosanemoon en wilde hyacint, die ook hier hun taak als lentetapijt waardig vervullen. Gewone salomonszegel, kleine maagdenpalm en gele dovenetel leggen eigen accenten in het lentespektakel.

Tierelieren

Een zeldzame, maar typische broedvogel voor het kleinschalige, afwisselende landschap van de Sulferberg is de geelgors. De kleine bosjes herbergen nog heel wat zangvogels zoals grasmus, zwartkop, tuinfluiter en zanglijster. Ook groene specht en putter laten zich geregeld horen of zien. Elk jaar tiereliert de veldleeuwerik boven de open graslanden en akkers. Het gebied wordt steeds meer bezocht door dagroofvogels als torenvalk, boomvalk, buizerd, sperwer en kiekendief.

Onder de zoogdieren weten hermelijn, wezel en bunzing de rust en de variatie te waarderen. Pad, bruine kikker, alpenwatersalamander, kleine watersalamander en vinpootsalamander zijn goed vertegenwoordigd. Verschillende keren werd er ook een hazelworm waargenomen.

De bloemenrijke wegbermen en de bronweide zijn uitgelezen vliegplaatsen voor dagvlinders als oranjetip, klein geaderd witje, landkaartje, gehakkelde aurelia, argusvlinder, atalanta, distelvlinder, oranje en bruin zandoogje.

Wandeling

De provinciale Tweebergenwandelroute (7,2 km), die door de inzet van conservator Piet Hardeman mogelijk werd gemaakt, is een van de meest succesrijke wandeltochten in het Heuvelland geworden. De bewegwijzerde route vertrekt in de dorpskom van Westouter en doorkruist de Sulferberg en het Brandersbos. Een prachtig bewijs dat de slogan ‘Natuur voor iedereen’ in onze streek uitgevoerd wordt. Daarna stapt de wandelaar richting Rodeberg. Het pad is bewegwijzerd met zeshoekige bordjes en is beschreven in een folder met kaart.

Ook met de kaart van het Wandelknooppuntennetwerk kun je er geraken en rondwandelen in het natuurreservaat de Sulferberg.