De Scherpenberg is een natuurgebied van ongeveer 10 ha gelegen tussen Loker en De Klijte (deelgemeentes van Heuvelland). Natuurpunt is de eigenaar en zorgt voor het beheer. Het natuurreservaat De Scherpenberg bestaat voornamelijk uit nattere en drogere graslanden met een aantal houtkanten en een poel gelegen in de vallei van de Scherpenbergbeek. Tevens is er oud bos evenals jong bos aanwezig. Een rietveld zorgt voor nog meer variatie.

Grote ratelaar, dotterbloem, pinksterbloem, echte koekoeksbloem, veldrus, bosbies, gewoon biggenkruid, schapenzuring, korenbloem, steenmarter, oranjetip, sleedoornpage zijn enkele kenmerkende soorten.

Locatie: tussen Loker en De Klijte (Heuvelland)
Grootte: 10 ha
Toegankelijkheid: wandelpad langs en doorheen het natuurreservaat De Scherpenberg
Start: kerk van Loker
Schoeisel: laarzen zijn aan te raden in nattere periodes
Dieren: aangelijnde gezelschapsdieren zijn welkom op het wandeltraject
Rolstoelgebruikers: moeilijke toegankelijkheid
Kinderwagens: moeilijke toegankelijkheid
Parking: ter hoogte van de kerk van Loker
Meer info: conservator Piet Hardeman 057/44 56 57
Gift: projectnummer 5520
Wandelfolder: wandelfolder Scherpenbergpad (7,7 km) + wandelnetwerkkaart Heuvelland
Op stap met een gids in het Heuvelland

Doneer

De eigenlijke Scherpenberg is met zijn 125 m de kleinste van onze gekende West-Vlaamse heuvels. De kleine heuveltop, die slechts een bultje is bovenop een bredere glooiing, valt in het heuvellandschap toch goed op als een mooi afgerond bosje. Dit bosje op de heuveltop (ongeveer 5 ha) is privé eigendom. Eind 2004 werd dit bosje te koop aangeboden. Helaas was de vraagprijs zo exuberant hoog, dat noch het Vlaamse Gewest (ANB), noch onze vereniging een bod kon doen…

Aan weerszijden van de heuveltop ontwikkelen zich prachtige beekvalleitjes. In het prachtige, oostelijk georiënteerde valleitje zijn enkele percelen als natuurgebied in eigendom van het Vlaamse Gewest (ANB).

Onze vereniging ontfermt zich sedert 1996 over de noordelijke vallei. Het erkende natuurreservaat de Scherpenberg van Natuurpunt ligt langs de noordelijke flank van die heuvel, in de Heuvellandse deelgemeente De Klijte. Het langgerekte natuurreservaat strekt zich uit tussen de Dikkebusseweg (ter hoogte van de horecabedrijven tegen de helling van de Scherpenberg aan) tot Goeberg (straatnaam) en Zandberg (straatnaam).

De Scherpenbergbeek, die het valleitje boetseerde, ontspringt uit twee bronnen vlakbij de Dikkebusstraat. De beek krijgt wat verder, ter hoogte van Reningelst, plaatselijk de naam Rozenhillbeek, en mondt tenslotte uit in de Grote Beek. In Westouter heette die nog de Franse Beek, maar reeds vóór Vlamertinge heet ze de Grote Kemmelbeek, die tenslotte in het Ieperleekanaal uitmondt.

De Scherpenberg is een erkend natuurreservaat sinds 7 maart 2001 en is in eigendom van Natuurpunt. Samen met de Broekelzen, de Sulferberg en de Hellebeek is het verenigd in het groter erkend natuurreservaat Bronnen van het Heuvelland van ongeveer 55 ha groot.

Het erkend natuurreservaat ligt grotendeels in habitatrichtlijngebied en is deels ingekleurd als Grote Eenheid Natuur (GEN) in de VEN-afbakening (Vlaams Ecologisch Netwerk). Het groeide de voorbije jaren via enkele etappes tot ongeveer 10 ha. Het natuurgebied is bijzonder gevarieerd. Het bestaat gedeeltelijk uit een bosje, een prachtig dotterbloemgrasland, droge en vochtige graslanden, een rietveld en een poel.

In 2005 slaagden we erin om een deel (0,6 ha) van de aankoop van 2005 om te ruilen met de plaatselijke gebruiker, waardoor nu een grotere buffer het rietveld en het dotterbloemgrasland tegen insijpelende bemesting, bodemdeeltjes of spuitstoffen beschermt. De rest van de aangekochte akker werd ingezaaid met Italiaans raaigras, dat jaarlijks meerdere keren gemaaid wordt. Bedoeling is om op die wijze de bodem te verschralen en langzaam maar zeker een kruidenrijkere vegetatie te laten ontwikkelen. Reeds na enkele jaren verschenen in dit nieuwe hooiland hier en daar de echte koekoeksbloem.

Naast de Scherpenbergbeek werd geopteerd voor de spontane ontwikkeling van een beekbegeleidend bos (houtkantbeek) vanuit de bestaande houtkant en bomenrij. Reeds heel snel was dit een succes met o.a. houtachtigen als zoete kers, hazelaar, gewone lijsterbes, gewone es, Europese vogelkers en wilde kamperfoelie en kruidachtigen als hop, wilgenroosje, koninginnenkruid, valeriaan, heelblaadjes en Jacobskruiskruid.

In 2006 werd ook een aangrenzende kerstboomakker in beheer genomen, nadat de laatste kerstboompjes geoogst werden. Het grootste deel verboste spontaan onder een nietsdoenbeheer. Dit nieuw bos vormt samen met een zijvalleitje van de Scherpenbergbeek (dat ook aan het verbossen is) een nieuwe bosverbinding tussen 2 bestaande oude bosjes. Het kleinste deel van de vroegere kerstboomakker wordt een afgerasterd struweelrijk grasland dat dienst zal doen als verbindingsstuk tussen 2 bestaande weilanden. Hier streven we naar een soort wastine die jaarlijks gedurende enkele weken begraasd wordt met runderen uit het aangrenzende weiland om het halfopen te houden.

Het lager gelegen deel van het oud bosje is heel drassig: slanke sleutelbloem, pinksterbloem, muskuskruid, oeverzegge, moerasspirea en dotterbloem zijn van de partij. Hogerop en droger vind je de klassiekers als bosanemoon, wilde hyacint en gewone salomonszegel.

Het dotterbloemgrasland is uiterst waardevol; hier domineert de echte koekoeksbloem, die eind mei het gebied schitterend rozerood inkleurt. Verder tref je dotterbloem, pinksterbloem, vergeet-mij-nietje, bosbies, veldrus, echte valeriaan, gewone engelwortel en tweerijige zegge aan: typische soorten voor kletsnatte kwelgronden. Het beheer van de laatste jaren met twee maaibeurten per jaar (na verschillende jaren verwilging en verruiging) deden hun werk. De verschraling zet zich verder, waardoor meer ruimte vrijkomt voor minder algemene soorten. Zo werden in 2010 voor de eerste keer een aantal planten grote ratelaar aangetroffen.

De weilanden variëren van vrij droog (waar in 2003 een verlaten akker spontaan vergraste) naar behoorlijk nat (het deel gelegen in de laagte van de Scherpenbergbeekvallei die vroeger ook reeds nat weiland was), waar de pinksterbloem floreert. In deze weilanden is extensieve seizoensbegrazing de beheersvorm.

Aan de andere kant van het bosje ligt een hogere en drogere komwand. Hier wordt extensief gemaaid. Dit schraal grasland wordt vooral gekenmerkt door gewoon biggenkruid, sint-janskruid en schapenzuring. Zo zie je dat dit natuurgebied op korte afstanden enorme variaties, en dus potenties bezit.

Het rietveld in de laagte van de Scherpenbergbeekvallei is waarschijnlijk het grootste rietveld van Heuvelland en trekt een aantal rietvogels aan.

In de poel planten pad en bruine kikker zich voort. De afwisseling van naburige akkers en weilanden trekt patrijzen, hazen en fazanten aan. Op 3 naburige akkers staat de zeldzame korenbloem het landschap op te fleuren.

Wandeltocht rondom het reservaat vanuit De Klijte: 6 km

Het natuurreservaat De Scherpenberg en haar omgeving kan je via enkele prachtige (veld)-paden verkennen. In de aanvang is het wat oppassen geblazen. We stellen je graag deze mooie verkenningstocht, boordevol prachtige uitzichten, voor. De wandeling is 6 km lang, en nogal sportief.

Start aan het kerkje van De Klijte. Neem met je rug naar de kerk de Kerkhofweg rechts, een smal straatje dat leidt naar de Westerse Klijtestraat. Die volg je naar links. Je kiest vervolgens links de Ommegangstraat, en je houdt nog eens links aan in dezelfde straat. Op een T-kruispunt ga je rechtsaf en je volgt voorbij een hoeve een recent geopende veldweg rechtdoor omhoog. Boven op de Zandberg (straatnaam) ter hoogte van een recente wijngaard geniet je van een heerlijk panorama op Ieper (dus achteromkijken!) en wijde omgeving. Je gaat 20 meter naar links en kiest er een veldweg naar rechts. Nu krijg je zicht op het reservaat De Scherpenberg en op de heuvels daarachter. De veldweg daalt. Je loopt rond het bosje en je komt beneden aan het rietveld dat je naar rechts volgt.

Een nieuw pad leidt je helemaal rond; de natuur krijgt hier nieuwe kansen. Zo geraak je uiteindelijk op Goeberg (straatnaam) die je naar links volgt. Geniet nog na van een totaal beeld op het natuurgebied.

Aan het T-kruispunt ga je linksaf. Je komt aan de hoofdweg naar Ieper en je dwarst deze Dikkebusstraat ter hoogte van een vluchtheuvel en je stapt de Ronsevaalstraat in. Aan eerste kruispunt met asfaltweg, Kalissestraat linksaf en dan de eerste veldweg linksaf. Je komt uit achter de Scherpenberg: geniet van het unieke dalhoofd en het brede uitzicht op de Kemmelberg. Daal de Jokweg rechtsaf en je komt weer uit in de Kalissestraat die je links inslaat. Een beetje verder ligt links van de Kalissestraat in de laagte het natuurgebied De Scherpenberg van het Vlaamse Gewest (ANB) en het bosje van de Zavelaar. Op de Brulozestraat naar links. Je klimt uit het dal via de Zavelaarstraat aan je linkerkant en zo bereik je weer de dorpskom van De Klijte. De mooie, sportieve tocht zit erop.